"جهاددانشگاهی و نوآوری با یکدیگر عجین هستند “

دراین نشست که به صورت حضوری و برخط در سوم بهمن ماه سال جاری باحضور رؤسا، معاونان سازمانها، واحدها، مراکز و برخی معاونان، مدیران کل و مدیران دفترمرکزی برگزار شد، مهندس مرتضی پرهیزگار رئیس اسبق سازمان همیاری اشتغال دانش آموختگان و عضو هیات علمی جهاددانشگاهی به ایراد سخن پرداخت.

مهندس پرهیزگار با بیان این موضوع که جهاددانشگاهی و نوآوری با یکدیگر عجین هستند و جهاددانشگاهی خود، محصول یک نوآوری است افزود: جهاددانشگاهی یک بازیگر مهم درسطح ملی و استانی و در بخش های علمی و اقتصادی است با این وجود نوآوری مانند هر پدیده دیگری به شدت در حال تکامل و پویایی است و ابزارها و روش هایی که برای نوآوری چه در مقیاس فردی و چه در مقیاس سازمانی در حال استفاده است، در حال تغییر و به شدت با برخی از مسایل سازمانی و مسایل فناوری و اقتصادی ترکیب شده است و لذا ما باید به صورت مستمر هم دانش،مهارت و هم تجربه خود را در زمینه شناخت نوآوری و استفاده از آن برای تحقق اهداف و ماموریت های جهاددانشگاهی به کار بگیریم.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی با اشاره به برخی مفاهیم نوآوری گفت: فن آوری پیشرفته، یک فرصت و ایده، پاسخی است که ما به آن فرصت می دهیم و نتیجه­ی خلاقیت، ایده است. ایده پردازی چیزی بیشتر از تولید ایده است. ایده پردازی، غربال کردن تعدادی ایده براساس یک یا چند شاخص و روش است. باید گفت که ایده پردازی، نقطه شروع نوآوری بوده و بسیار اهمیت دارد. تمام نوآوری ها با رویکرد تجاری و اقتصادی صورت می پذیرد و هرنوآوری باید منجر به فرایند تجاری و اقتصادی و در نتیجه کسب درآمد و ایجاد جریان مالی شود. وی با بیان این که فرصت، ایده، خلاقیت، ایده پردازی، نوآوری، اختراع و کارآفرینی و فناوری به عنوان مفاهیم اصلی در یک شبکه بوده و با یکدیگر ارتباط داشته و برهم اثر می گذارند؛ گفت: ایده پردازی و نوآوری یک شبه و با یک بخشنامه اتفاق نمی افتد بلکه مستلزم یک سری منابع، فعالیت ها، فرآیندها، عوامل زمینه ای و زیر ساخت ها است.

مهندس پرهیزگار با اشاره به رهیافت های اصلی نوآوری در جهاددانشگاهی گفت: ما چند رهیافت در بحث نوآوری در جهاددانشگاهی می توانیم داشته باشیم و حتما باید به این رهیافت ها به صورت موازی و همزمان توجه شود. ابتدا رهیافت روانشناسی و رفتاری که به تفاوت نوآوران و ایده پردازان با دیگران، انگیزش، جذب و حفظ نوآوران، آموزش خلاقیت و نوآوری، رفتار فردی و سازمانی اشاره می کند. با توجه به این رهیافت در بحث جذب نیروی انسانی، ارزیابی عملکرد و بسیاری از مسایل مرتبط دیگر باید به بحث رهیافت روانشناسی و رفتاری به عنوان یک موضوع مهم توجه کرد. بخشی از نوآوری در سازمان به افراد و روانشناسی آنها بستگی دارد و موضوع آموزش برای شکوفا کردن استعدادهای ذاتی افراد مطرح می گردد.

وی در ادامه افزود: رهیافت بعدی، رهیافت اقتصادی و تجاری است که به محرک های اقتصادی نوآوری، وابسته و زمینه اقتصادی لازم برای رشد نوآوری، اقتصاد دانش بنیان و مکاتب اقتصادی را فراهم و به آثار اقتصادی نوآوری در مقیاس ملی، سازمانی و فردی اشاره می کند. نوآوری بدون پیگیری برای استفاده از نتایج آن به نتیجه نخواهد رسید و اتفاقا ضرر هم خواهد رساند. نیروهایی که نتایج نوآوری آنها پیگیری و مورد استفاده قرار نگیرد دچار سرخوردگی می شوند.

رهیافت سازمانی و فرآیندی، رهیافت دیگری بود که این عضو هیات علمی جهاددانشگاهی به آن اشاره کرد و گفت: نوآوری به عنوان یکی از ابعاد سازمانی اعم از راهبرد، فرایند، مزیت رقابتی، فرایندهای پشتیبانی نوآوری، سازمان های دو سو توان مواردی هستند که در این رهیافت به آن توجه می شود.

مهندس پرهیزگار با اشاره به انواع نوآوری گفت: نوآوری می تواند درمحصول بهبود یافته، در فرآیند تولید و فناوری، در بازار جدید، در تامین منابع و هم در سازماندهی و مدیریت و مدل کسب کار وجود داشته باشد.

 وی با بیان اینکه این مطلب که پارادایم نوآوری باز یک راهبرد کارآمد برای جهاددانشگاهی است گفت: ما دیگر در دنیا چیزی به عنوان نوآوری بسته نداریم حتی ارگان های نظامی که دارای بالاترین سطح از دارایی های مالکیت فکری و معنوی و سطوح امنیتی هستند هم دارای نوآوری باز هستند. در جهاددانشگاهی هم این حرکت صورت پذیرفته اما بسیار کند است و باید به آن سرعت بخشید چراکه نوآوری بسیار گران قیمت و دارای چرخه عمر کوتاهی است. وقتی نوآوری ایجاد شد یا باید از آن استفاده کرد و یا آن را به جامعه سرریز کرد. نوآوری باز در حقیقت برای استفاده حداکثری از توان R&D سازمان ها و توانمندی خلق فرصت ها و ایجاد دانش فنی و فن آوری است. نیاز نیست که حتما یک فرآیند ایجاد کنیم که در آن محقق، پول و ساختار از یک طرف وارد و از طرف دیگر دانش فنی خارج شود. باید به جای تلاش برای تولید یک فناوری که صرفه اقتصادی و زمانی ندارد، بعضی اوقات از فناوری های تولید شده توسط دیگران استفاده کرد. حرکت به سمت سیستم های نوآوری باز فواید زیادی مانند ایجاد ذهنیت های جدید، جلوگیری از خروج نیروهای کیفی و نشت اطلاعات دارد.

رئس اسبق سازمان همیاری اشتغال دانش آموختگان جهاددانشگاهی در ادامه به چارچوب و محورهای اصلی نوآوری در جهاددانشگاهی اشاره کرد و گفت : برای ارتقاء نوآوری در واحدهای جهاددانشگاهی چند کار را باید انجام داد: تامین منابع مالی و معنوی، توجه به عوامل کلان مانند فرهنگ سازمانی، توجه به اینکه نوآوری لازمه فناوری است و توجه به عوامل زمینه ای مانند زیر ساخت و در نهایت توجه به خروجی ها و نتایج نوآوری .

وی در ادامه با اشاره به  ابعاد و دیدگاه های مختلف نوآوری گفت: ابعاد و دیدگاه های مختلفی در بحث نوآوری وجود دارد: نوآوری را به عنوان یک ابر نظام ملی، منطقه ای یا بخشی ، نوآوری به عنوان یک مهارت اساسی که نمی توان آن را یک شبه آموخت، نوآوری به عنوان یک شغل و خوشه شغلی، نوآوری به عنوان یک فرایند اصلی در سازمان و در نهایت نوآوری به عنوان یکی از واحد های سازمانی از جمله این ابعاد هستند.

مهندس پرهیزگار با اشاره به تدوین نظام نامه مدیریت نوآوری به عنوان یک الگوی مناسب برای سازمان جهاددانشگاهی اشاره کرد و گفت: پیشنهاد من این است که برای جهاددانشگاهی نظام نامه مدیریت نوآوری تهیه شود و در این نظام نامه، نیاز سنجی فناوری ، تعریف پروژه و ارزیابی آن، تصویب، اجرا، کنترل، مستند سازی و نتایج پروژه می تواند مورد توجه قرار گیرد.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی در خصوص تعادل و توازن در سازمان ها و واحد های سازمانی جهاددانشگاهی از نظر نوع نوآوری و شدت نوآوری گفت : سه مدل نوآوری شامل نوآوری تدریجی، رادیکالی و شالوده شکن وجود دارد و آنچه که اهمیت دارد تعادل و توازن بین انواع این نوآوری هاست.

مهندس پرهیزگار در ادامه به موضوع پارادیم باز و بسته اشاره کرد و گفت: در استقرار پارادایم باز درجهاددانشگاهی مشکلاتی وجوددارد، برخی از این چالش ها حقوقی است و ما باید قراردادهای از پیش تهیه شده را همراه با حمایت واحد حقوقی جهاددانشگاهی داشته باشیم تا واحدها در زمان خرید یا فروش فناوری نگرانی نداشته باشند. یکی دیگر از چالش ها در بحث اجرای نوآوری، مستند سازی است.

شکل گیری برخی نهادها و سازمان های تخصصی برای مدیریت اطلاعات منابع انسانی با هدف تشکیل شبکه ای از نخبگان و متخصصان هر رشته و ایجاد ارتباط نخبگان با یکدیگر به منظور ارائه راه حل و روش های علمی اجرای فعالیت و انجام روش ها موضوع دیگری بود که مهندس پرهیزگار به آن  پرداخت و گفت: یکی از روش های حرکت به سمت استفاده از فناوری نوین، رصد نیازها است . ما نباید منتظر حرکت نیازها به سمت خود باشیم بلکه باید دست به جستجوی نیازها زده و بر اساس آن شروع به اولویت بندی و فعالیت کنیم.

همچنین در ابتدای این نشست مهندس اسد رازانی مدیرکل امور واحد ها، پژوهشکده ها، سازمان ها و مراکز جهاددانشگاهی ضمن اشاره به اهمیت موضوع ایده پردازی و نوآوری در این نهاد گفت: ارزیابی ما از واحد ها نشان می دهد که ایده ها و افکار خوبی وجود دارد و ما باید این ایده ها را تبدیل به فرایند ، فعالیت و  در نهایت محصول کنیم. وی ادامه داد: یکی از نقاط ضعف جهاددانشگاهی که معاونت هماهنگی و امور مجلس درصد رفع آن برآمده ، موضوع جزیره ای عمل کردن واحدها و در واقع، عدم شبکه سازی فعالیت ها است .

وی در ادامه افزود: اگر واقعا شبکه سازی می خواهد به درستی شکل بگیرد باید از ظرفیت ها و تجربیات واحدهای پیشرو در دانش افزایی و افزایش تجربه سایر واحد ها استفاده کرد. بحث همکاری سازمانی دغدغه مشترک معاونت هماهنگی و امور مجلس و معاونت پژوهش و فناوری است. نگاه معاونت هماهنگی به موضوع شبکه سازی از منظر همکاری بین واحدی و نگاه همکاران معاونت پژوهشی از منظر همکاری تخصصی و پژوهشی است  اما نقطه ضعف این است که هر کدام از واحد ها جزیره ای عمل می کنند در حالیکه اگر فرهنگ همکاری های مشترک  بین واحدهای سازمانی در جهاددانشگاهی شکل گرفته و بسترهایش فراهم شود می توان در مسیر نوآوری جهش ایجاد کرد.

در انتهای این نشست نیز برخی رؤسا و مدیران حاضر در نشست ضمن بیان مسائل و مشکلات خود در خصوص موضوع جلسه نکاتی را بیان کردند.